اتصالات سیم و کابل، روش‌های متنوعی را شامل می‌شوند که برای برقراری ارتباط بین سیم‌ها و کابل‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند. این اتصالات، ابزاری ضروری برای متصل کردن سیم‌ها و کابل‌ها به یکدیگر هستند و در انواع مختلفی وجود دارند. نحوه استفاده از این اتصالات، بستگی به نوع سیم و کابل مورد نظر دارد و هر کدام روش خاص خود را می‌طلبند. در این مقاله، به بررسی روش‌های مختلف اتصال سیم و کابل و کاربردهای آن‌ها خواهیم پرداخت.
آشنایی با انواع اتصالات سیم و کابل
قبل از هر چیز باید اشاره کنیم که نحوه اتصال بین دو سیم یا دو کابل به دو شکل انجام می‌شود:
- لحیمی: اتصال سیم‌ها یا کابل‌ها در این روش، به کمک لحیم انجام می‌شود. لحیم، نواری فلزی، نازک و منعطف است که با حرارت ذوب شده و دو قطعه را به هم پیوند می‌دهد.
- غیرلحیمی: در این شیوه، برای برقراری ارتباط بین سیم‌ها و کابل‌ها، از انواع مختلفی از اتصالات بهره گرفته می‌شود. این اتصالات شامل کانکتورهای فیشی (که به سر سیم نیز معروف هستند)، اتصالات مبتنی بر ترمینال و همچنین اتصالات نوع پیچ و مهره‌ای می‌باشند.
روش اتصال صحیح دو سیم
برقراری اتصال ایمن و بی‌نقص بین دو سیم، برای پیشگیری از بروز مسائل آتی، امری حیاتی است. در ادامه، دو شیوه مطمئن جهت برقراری این اتصال معرفی شده‌اند که هر یک، سطح بالایی از ایمنی را تضمین می‌کنند.
استفاده از سرسیم و کابلشو، روش دیگری برای برقراری اتصال بین سیم و کابل است. این روش، جایگزینی برای لحیم‌کاری است و سیم‌های افشان درون آن جای می‌گیرند. برای ایجاد یک اتصال مطمئن و ایمن، سیم‌ها تحت فشار به هم فشرده می‌شوند.
برقراری اتصال بین سیم‌ها با استفاده از کابلشو و سرسیمی به آسانی امکان‌پذیر است. این قطعات دارای یک حفره در یک طرف خود هستند که محل قرارگیری پیچ‌ها می‌باشد. بخش مسطح و عریض‌تر کابلشو و سوکت نیز برای جای دادن سیم طراحی شده است، به طوری که می‌توان سیم را با روکش عایق آن، درون کابلشو وارد کرد.
استفاده از یک درپوش
برای اتصال سیم‌ها و کابل‌های مختلف، می‌توان از درپوش‌های محافظ استفاده کرد که ایمنی اتصال را افزایش می‌دهند.
برای این کار، ابتدا عایق هر دو سر سیم را به میزان مساوی بردارید و سیم‌های لخت‌شده را در کنار یکدیگر قرار دهید. سپس، درپوش مناسب را روی محل اتصال قرار داده و با چرخاندن آن، از استحکام اتصال و عدم خروج سیم‌ها اطمینان حاصل کنید. در نهایت، محل اتصال را به طور کامل با نوار چسب برق عایق‌بندی نمایید.
استفاده از ترمینال اتصال
راهکار جایگزین برای برقراری اتصال بین دو سیم بدون روکش، بهره‌گیری از ترمینال‌های مخصوص برق است. در این شیوه، ابتدا می‌بایست طول یکسانی از روکش هر دو سیم را جدا نمود. سپس، هر سیم از یک سمت به درون ترمینال هدایت شده و با استفاده از ابزاری مانند انبردست، به منظور استحکام اتصال، فشرده می‌گردد.
پس از حصول اطمینان از ثبات اتصال سیم‌ها در ترمینال، پوشش وارنیش (لوله‌ای توخالی که جهت عایق‌بندی اتصالات به کار می‌رود) بر روی محل اتصال قرار داده شده و با اعمال حرارت ملایم، به سیم چسبانده می‌شود.
استفاده از ترمینال، در قیاس با روش‌های دیگر، ضریب ایمنی و پایداری بالاتری را برای اتصال سیم‌ها فراهم می‌آورد.
انواع اتصالات سیم و کابل به صورت غیر لحیمی
روش غیرلحیمی برای اتصالات سیم و کابل آسانتر است که به چندین شیوه انجام می‌شود. این روش‌ها عبارتند از:
اتصالات پیچ و مهره‌ای
برای برقراری اتصال میان سیم‌ها، می‌توان از روش پیچ و مهره بهره برد. به عنوان مثال، در کلیدها و پریزهای برق، برای متصل کردن سیم‌ها، غالباً از این نوع اتصال استفاده می‌شود. همچنین، برای محکم کردن و اتصال دو قطعه‌ی صفحه‌ای به یکدیگر، پیچ‌هایی با اشکال مختلف مانند دوسو، چهارسو، شش‌گوش یا آلن خور به کار می‌روند.
اتصال ترمینالی
پیش‌تر به روش‌های گوناگون اتصال سیم و کابل پرداختیم. با توجه به خطرات بالقوه و جدی ناشی از به‌کارگیری چسب برق برای اتصال سیم‌ها و کابل‌ها، توصیه اکید می‌شود که به‌منظور پیشگیری از حوادث ناخواسته، از ترمینال‌های برق یا کانکتورهای مخصوص سیم استفاده شود.
اتصالات لحیمی سیم و کابل
اتصال سیم‌ها و کابل‌ها به یکدیگر می‌تواند از طریق لحیم‌کاری انجام شود، که نام این فرآیند گویای روش کار است. در این روش، آلیاژ لحیم به وسیله‌ی حرارت ایجاد شده توسط هویه، در محل اتصال ذوب شده و پس از سرد شدن، اتصال محکمی را بین سیم‌ها یا کابل‌ها برقرار می‌سازد.
اتصالات کابل
اتصالات کابل به قطعاتی گفته می‌شود که دو کابل را به یکدیگر متصل می‌کند و می‌تواند شامل محصولات زیر باشد:
- اتصال انتهایی
- اتصال سر به سر
- اتصال سه راهی
- اتصال چهارراه
برای برقراری اتصال ایمن بین کابل‌ها، به‌ویژه در مسافت‌های زیاد، نقاط انشعاب و انتهای خطوط، از تجهیزات ویژه‌ای استفاده می‌شود. این تجهیزات، محل اتصال را در برابر نفوذ رطوبت، تنش‌های فیزیکی و همچنین عوامل الکتریکی محافظت می‌کنند. این قطعات با نام‌های مفصل کابل یا سرکابل شناخته می‌شوند.
انواع مفصل کابل
مفصل‌ها یا سرکابل‌ها، که در زمره‌ی اتصالات کابل و سیم قرار می‌گیرند، می‌توانند از جنس‌های گوناگونی مانند PVC، فولاد و … ساخته شوند. این اتصالات از لحاظ ابعاد نیز متنوع بوده و هر کدام برای نوع خاصی از کابل کاربرد دارند.
انواع مختلف این محصول عبارتند از:
- مفصل‌های VS: این نوع مفصل کابل برای کابل‌های مسلح کاربرد دارد که از جنس چدن هستند و در در نرم‌های VS8 تا VS۶۴ تولید می‌شوند.
- مفصل‌های PV: دومین نوع مفصل کابل که برای انشعابات کابل‌های پروتودور کاربرد دارد. این محصولات در نرم‌های PV1 تا PV8 تولید می‌شوند.
روش بستن مفصل و سرکابل
برای استفاده از سرکابل و اتصال دو کابل به یکدیگر باید به صورت زیر عمل کنید:
- ابتدا سر دو کابل را به یک اندازه لخت کنید.
- پس از آن، لازم است کابل‌ها را با استفاده از ابزار مناسب، به صورت مستقیم در سرکابلی جایگذاری و تثبیت نمایید. در نهایت، سرکابلی متصل شده را در داخل کلید، فیوز و یا شینه نصب کنید.
اتصال کابل‌ها در تابلوهای برق صنعتی و انشعاب، به تجهیزاتی نظیر کلید، فیوز یا شینه، از طریق اتصال مستقیم یا با استفاده از سرکابل داخلی انجام می‌پذیرد.
بستن انتهای هوایی کابل NYY
یکی از انواع کابل‌ها، کابل NYY نام دارد که برای بستن آن باید به صورت زیر عمل کنید:
- در ابتدا، غلاف بیرونی کابل NYY را جدا کنید. سپس، عایق داخلی را با دقت و بدون صدمه زدن به رسانای کابل، بردارید.
- سرکابل را روی کابل نصب کنید، به طوری که بخشی از غلاف بیرونی کابل نیز درون سرکابل جای گیرد. سپس، با استفاده از نوار چسب عایق، سرکابل را روی غلاف بیرونی محکم کنید تا اتصال تثبیت شود.
- برای اتصال کابلشو، ابتدا بخش بدون پوشش رسانا را با نخ نسوز به طور کامل بپوشانید. سپس، کابلشو را در محل خود لحیم‌کاری نمایید. پس از اتمام لحیم‌کاری، نخ نسوز را بردارید.
- برای محافظت از محل اتصال کابلشو و هادی در برابر رطوبت و ذرات معلق، می‌توان از عایق‌های مخصوص بهره برد.
- در آخرین مرحله هادی فرم داده شده کابل را داخل محفظه مفصل کابل قرار دهید.
روش بستن مفصل کابل
اتصالات گوناگونی مانند سر به سر، سه راهی، Y شکل و چهار راه برای اتصال مفصل کابل وجود دارند که در کابل‌های با ولتاژ پایین (تا 1000 ولت) مورد استفاده قرار می‌گیرند. جهت اتصال مفصل کابل، مراحل زیر را دنبال نمایید:
- محل قرار گرفتن کابل در مفصل باید کمی پهن شود تا بتوانید کابل‌ها را داخل آن قرار دهید.
- سرکابل‌ها را در داخل مفصل کابل روبروی هم قرار دهید به طوری که 2 میلی‌متر با هم فاصله داشته باشند.
- برای اتصال دو بخش کابل، از هویه و سیم لحیم استفاده کنید؛ به این صورت که سیم لحیم ذوب‌شده را روی محل اتصال بریزید. سپس، برای استحکام بیشتر و تثبیت اتصال، سیمی را چندین دور، حول این ناحیه بپیچانید.
- در آخر در قسمت گلویی سرکابل، با استفاده از یک عایق مقوایی، روی روکش کابل را بپوشانید.