برقگیر، ابزاری ضروری در بالای ساختمان‌ها، شامل میله‌ها یا سیم‌های رسانا است. این سیستم، با هدایت جریان الکتریکی حاصل از رعد و برق، از ساختمان محافظت می‌کند. برقگیر با هدایت جریان برق به سمت زمین، به عنوان یک رسانای قدرتمند عمل می‌کند و از آسیب‌های احتمالی ناشی از دماهای بالا جلوگیری می‌نماید.
برقگیرها، ابزارهایی هستند که اغلب عملکردشان به درستی درک نمی‌شود. عموم مردم تصور می‌کنند که این دستگاه‌ها، رعد و برق را به سمت خود می‌کشند. اما در واقع، برقگیرها با ایجاد یک مسیر رسانای کم‌مقاومت، جریان الکتریکی حاصل از آذرخش را به زمین منتقل می‌کنند. این فرایند، تضمین می‌کند که در صورت برخورد رعد و برق، جریان الکتریکی عظیم به‌طور ایمن تخلیه شود.
برقگیر ساختمان چیست؟
برقگیر ساختمان وسیله‌ای است که به منظور حفاظت از ساختمان‌ها در برابر آسیب‌های ناشی از صاعقه طراحی شده است. عملکرد این دستگاه به این صورت است که انرژی الکتریکی ناشی از صاعقه را به زمین منتقل می‌کند و از ورود این انرژی به ساختمان و تجهیزات الکتریکی داخل آن جلوگیری می‌نماید. برقگیر معمولاً از میله‌هایی تشکیل شده که در بلندترین نقطه ساختمان نصب می‌شوند و به یک شبکه از سیم‌های رسانا متصل هستند که این شبکه در نهایت به یک سیستم زمین متصل می‌شود.
با این کار، جریان الکتریکی صاعقه به طور مستقیم به زمین هدایت شده و از آسیب‌دیدگی ساختمان و تجهیزات آن جلوگیری می‌شود. نصب صحیح و نگهداری منظم برقگیرها اهمیت ویژه‌ای دارد، زیرا کارکرد صحیح آن‌ها می‌تواند از خسارات مالی و جانی جلوگیری کند. استفاده از مواد با کیفیت و طراحی مناسب در ساخت این سیستم‌ها نیز از عوامل کلیدی در افزایش کارایی و طول عمر برقگیرها محسوب می‌شود. در برخی مناطق که احتمال وقوع صاعقه بیشتر است، استفاده از برقگیرها به عنوان یک اقدام پیشگیرانه ضروری است.
صاعقه گیر ساختمان
صاعقه‌گیر، که در ساختمان‌های بلند مرتبه یافت می‌شود، یک سیستم هدایت جریان برق حاصل از رعد و برق است. این دستگاه با فراهم کردن مسیری با مقاومت پایین، جریان الکتریکی را به زمین منتقل می‌کند و از جذب آن در ساختمان جلوگیری می‌نماید. به این ترتیب، صاعقه‌گیر به عنوان یک راه امن برای تخلیه انرژی الکتریکی عمل می‌کند و از آسیب‌های احتمالی به سازه‌های مرتفع جلوگیری می‌کند. این سیستم با هدایت جریان برق به سمت زمین، از انتخاب مسیرهای خطرناک‌تر توسط رعد و برق جلوگیری می‌کند.
نکات مهم در مورد برقگیر
صاعقه‌گیرها، محافظت از ساختمان‌ها در برابر صاعقه را تضمین می‌کنند، اما خودشان مانع وقوع رعد و برق نمی‌شوند. حتی در برخی ساختمان‌های بلند، ممکن است هیچ میله صاعقه‌گیری وجود نداشته باشد، اما این بدان معنا نیست که این ساختمان‌ها در برابر رعد و برق ایمن نیستند. با طراحی سیستم‌های امنیتی خلاقانه، می‌توان محافظت کاملی را فراهم کرد و ایمنی مشابهی با سیستم‌های صاعقه‌گیر سنتی به دست آورد. این رویکرد نوآورانه، یک راهکار مؤثر برای تضمین امنیت در برابر خطرات احتمالی رعد و برق است.
صاعقه، پدیده‌ای قدرتمند است که می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد. به همین دلیل، مقاومت و تحمل در برابر آن، به ویژه در مورد میله‌ها و سیم‌های رسانا، بسیار حیاتی است. این عناصر باید قادر به تحمل جریان شدیدی باشند که در اثر صاعقه ایجاد می‌شود، در غیر این صورت، خطر آسیب‌های جدی و آتش‌سوزی وجود دارد. سیستم‌های صاعقه‌گیر باید از ویژگی‌های منحصر به فردی برخوردار باشند؛ تحمل بالا و رسانایی زیاد، تا بتوانند جریان الکتریکی را به طور ایمن به زمین منتقل کنند و از هرگونه خسارت به ساختمان‌ها جلوگیری نمایند.
اجزای تشکیل دهنده برقگیر ساختمان
طراحی سیستم صاعقه‌گیر، حفاظتی ضروری برای ساختمان‌ها در برابر صاعقه است. این سیستم شامل اجزای مختلف است که هر کدام نقش منحصر به فردی در این فرایند ایفا می‌کنند. میله فلزی نوک‌تیز، عنصر کلیدی است که الکتریسیته صاعقه را جذب و مهار می‌کند و سپس آن را به سمت سیم‌های انتقال هدایت می‌نماید. این سیم‌ها، انرژی الکتریکی را به سمت زمین منتقل می‌کنند، جایی که سیم‌های دفن‌شده در زمین، آن را به صورت ایمن تخلیه می‌کنند. این طراحی دقیق تضمین می‌کند که ساختمان در برابر صاعقه محافظت می‌شود و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌نماید.
وظیفه سیم های انتقال فرستادن جریان الکترکی به سمت زمین و سیم های دفن شده در آن می باشد. و در آخر وظیفه سیم های دفن شده تخلیه جریان یا انرژی به وجود آمده از صاعقه در زمین می باشد.
نقش برق گیر در جلوگیری از آسیب به ساختمان
در بالای ساختمان‌های محافظت‌شده، برق‌گیرهایی بلند و نوک‌تیز نصب می‌شوند. این سیم‌ها به‌طور کامل به زمین متصل هستند و معمولاً به یک صفحه فلزی لحیم شده و در اعماق زمین تا سطح آب زیرزمینی فرو می‌روند. در طول طوفان‌های تندری، بار الکتریکی زیادی در زمین القا می‌شود و میدان الکتریکی شدیدی را ایجاد می‌کند. این سیستم از ساختمان در برابر صاعقه محافظت می‌کند.
در اطراف اجسام نوک‌تیز، شدت میدان الکتریکی به‌طور قابل توجهی افزایش می‌یابد، و به همین دلیل، تخلیه خرمنی در نزدیکی نوک برقگیر اتفاق می‌افتد. این پدیده مانع از تجمع بارهای الکتریکی روی ساختمان می‌شود و از ایجاد آذرخش جلوگیری می‌کند. با این حال، در موارد بسیار نادر، اگر آذرخشی رخ دهد، توسط برقگیر جذب می‌شود و بارهای الکتریکی بدون ایجاد خسارت به زمین منتقل می‌شوند.
لینک های مفید
آشنایی با فرایند نصب صاعقه گیر