به منظور درک تمایز میان برق‌گیر و صاعقه‌گیر، باید خاطر نشان کرد که هر دو ابزار، کاربردی مشابه دارند، اما وجود برخی اختلافات، تعیین‌کننده‌ی نوع سیستم حفاظتی مورد نیاز شما خواهد بود. پیش از هر چیز، آشنایی با عملکرد برق‌گیر و صاعقه‌گیر ضروری است. در ادامه با آسان مس همراه باشید تا اطلاعات بیشتری در مورد تفاوت برق گیر با صاعقه گیر به شما بدهیم.
تعریف صاعقه گیر
صاعقه‌گیر، ابزاری ضروری در سیستم‌های الکتریکی است که از تجهیزات در برابر ولتاژ اضافی ناشی از رعد و برق محافظت می‌کند. این وسیله، ولتاژ اضافی را به زمین منتقل می‌کند و از آسیب‌های احتمالی جلوگیری می‌نماید. در واقع، کابل زمین یا سیستم ارت، خطوط قدرت و هوایی را در برابر صاعقه‌های مستقیم محافظت می‌کند، اما ممکن است در برابر امواج عبوری، این محافظت کامل نباشد. در چنین مواردی، امواج می‌توانند به خروجی‌های متصل به دستگاه‌ها نفوذ کنند و باعث آسیب‌دیدگی تجهیزات شوند. بنابراین، صاعقه‌گیر نقش مهمی در حفظ ایمنی و عملکرد سیستم‌های الکتریکی دارد.
برای محافظت از سازه‌ها در برابر صاعقه، از صاعقه‌گیرها یا سیستم‌های هدایت ولتاژ استفاده می‌شود. این تجهیزات در نوک ساختمان‌ها، برج‌ها و دکل‌ها نصب می‌شوند تا ولتاژ اضافی ناشی از صاعقه را به زمین منتقل کنند. این روش تضمین می‌کند که سازه‌ها در برابر صدمات احتمالی ناشی از صاعقه ایمن باشند و ولتاژهای خطرناک به داخل زمین هدایت شوند.
تعریف برق گیر
برق‌گیرها به عنوان دستگاه‌هایی برای محدود کردن ولتاژ، نقش حیاتی در حفاظت از تجهیزات الکتریکی ایفا می‌کنند. این دستگاه‌ها معمولاً درون پنل‌های تجهیزات نصب می‌شوند تا از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات در برابر اثرات مخرب صاعقه و ولتاژهای ناگهانی ناشی از پالس‌ها، سوئیچینگ‌ها، خطاهای الکتریکی و کاهش بار محافظت کنند. یکی از رایج‌ترین انواع این دستگاه‌ها، برق‌گیرهای با مقاومت اکسید فلزی غیرخطی است. این برق‌گیرها درون محفظه‌هایی از جنس لاستیک سیلیکونی یا پورسلین قرار می‌گیرند و به صورت موازی با مدار متصل می‌شوند تا در برابر نوسانات ولتاژ حفاظت لازم را فراهم کنند. همچنین، این نوع برق‌گیرها به زمین متصل می‌شوند تا ایمنی بیشتری ایجاد کنند.
در گذشته، وسیله‌ای که برای محافظت از تجهیزات الکتریکی در برابر صاعقه به کار می‌رفت، به نام صاعقه‌گیر شناخته می‌شد، اما امروزه به آن برق‌گیر می‌گویند. دلیل این تغییر نام، این است که بیشتر اضافه ولتاژها از برخورد صاعقه ناشی نمی‌شوند. در طراحی مدرن سیستم‌های قدرت، عوامل گوناگونی می‌توانند موجب افزایش ولتاژ شوند. این عوامل شامل قطع بار، تغییرات ناگهانی در توان بار زیاد، و عملکرد قطع‌کننده‌ها در پست‌های برق فشار قوی هستند. برخلاف گذشته، که طراحی سیستم‌های قدرت ساده‌تر بود، امروزه این سیستم‌ها بسیار پیچیده‌تر و پیشرفته‌تر شده‌اند و نیاز به توجه به عوامل متعددی وجود دارد که ممکن است باعث ایجاد اضافه ولتاژ شوند.
تفاوت برق گیر با صاعقه گیر
پیش از آنکه به تفاوت‌های میان برق‌گیر و صاعقه‌گیر بپردازیم، لازم است اشاره کنیم که صاعقه‌گیرها انواع مختلفی دارند و یکی از مهم‌ترین آن‌ها صاعقه‌گیر الکترونیکی است. این نوع صاعقه‌گیر دارای ویژگی‌های خاص خود است و به عنوان یکی از کارآمدترین صاعقه‌گیرها شناخته می‌شود. به طور کلی، تفاوت‌های میان برق‌گیر و صاعقه‌گیر شامل موارد مختلفی است که باید به دقت بررسی شوند.
برق‌گیر و صاعقه‌گیر هر دو تجهیزات مهمی هستند که در نقاط مختلف نصب می‌شوند. برق‌گیرها معمولاً در داخل تابلوهای برقی قرار می‌گیرند و وظیفه اصلی آن‌ها محافظت از سیستم‌های الکتریکی در برابر ولتاژهای گذرا، خطاهای الکتریکی و صاعقه است. از سوی دیگر، صاعقه‌گیرها در محیط‌های باز و در بالاترین نقطه ممکن نصب می‌شوند تا از تجهیزات بیرونی در برابر ضربات ناگهانی صاعقه محافظت کنند.
عملکرد برق‌گیر به گونه‌ای است که افزایش‌های ناگهانی ولتاژ را کاهش داده و انرژی اضافی را به زمین هدایت می‌کند. در مقابل، صاعقه‌گیرها انرژی صاعقه را با استفاده از گیرنده‌های زمین به طور مستقیم به زمین منتقل می‌کنند. نکته جالب توجه این است که برخی از برق‌گیرها می‌توانند نقش صاعقه‌گیر را نیز ایفا کنند، اما صاعقه‌گیرها چنین قابلیتی را ندارند. این تفاوت‌ها نشان‌دهنده نقش حیاتی هر یک از این تجهیزات در محافظت از سیستم‌های الکتریکی و ساختمانی است.